نظریه ای که به منظور توجیه فرایندهای شیمیایی مانند سوختن ، اکسید شدن ، احیا شدن ( کاهش یافتن ) و …. در اوایل سده نوزدهم ، توسط اشتال ارائه شد و طرفداران محکمی چون کاوندیش ، پریستلی و شئل پیدا کرد و حدود صد سال ، اساس توجیه رویدادهای شیمیایی بود . این نظریه که از نظر بشر در باره وجود خاک آتشگیر منشا گرفت ، به طور خلاصه چنین بیان می شود :

همه مواد قابل سوختن ، ماده ای به نام فلوژیستون ( واژه یونانی به معنی اشتعال پذیر ) دارند . که بسیار سبک و غیر قابل دیدن است و مفهوم سوختن مواد سوختی ، چیزی غیر از خارج شدن فلوژیستون از آنها نیست . هر چه میزان فلوژیستون در ماده ای بیشتر باشد ، آن ماده بهتر می سوزد . ماده ای که از سوختن آن چیزی بر جای نمی ماند ، فلوژیستون خالص است . بر همین اساس ، پس از کشف هوای اشتعال پذیر ( یعنی گاز هیدروژن ) می پنداشتند که فلوژیستون را کشف کرده اند .برای روشنتر شدن مطلب ، به چگونگی توجیه چند پدیده شیمیایی بر اساس نظریه فلوژیستون می پردازیم :

الف ) توجیه سوختن :

طرفداران این نظریه ، معتقد بودند که سوختن ، خروج فلوژیستون از آن است . لزوم هوا یا اکسیژن برای سوختن ، برای این است که فلوژیستون برای خروج از جسم به یک تسریع کننده نیاز دارد . وجود شعله مانند کاتالیزگری به خروج فلوژیستون کمک می کند . علت این که سوختن در اکسیژن خالص شدیدتر است ، این است که اکسیژن فلوژیستون ندارد و بیشتر از هوا ( که دارای فلوژیستون است) ، می تواند فلوژیستون را جذب کند . در مورد سنگین تر شدن اجسام بر اثر سوختن می گفتند که چون فلوژیستون بسیار سبک است ، خروج آن از جسم سبب سنگین شدن آن می شود .

ب ) توجیه اکسید شدن ( اکسایش ) فلزها :

طرفداران این نظریه ، اکسید را عنصر و فلز را مرکب از ماده ای به نام اکسید و فلوژیستون می پنداشتند و معتقد بودن که بر اثر گرم کردن در هوا ، فلوژیستون خارج می شود و اکسید باقی می ماند.

پ ) توجیه احیای اکسید ( کاهش یافتن اکسید (

چون اکسید را عنصری می پنداشتند که از ترکیب شدن آن با فلوژیستون فلز حاصل می شود ، از این رو ؛ معتقد بودند هنگامی که اکسید با جسمی مانند زغال ، که سرشار از فلوژیستون است ، گرم شود ، فلوژیستون از زغال خارج شده ، با اکسید ترکیب می شود و آن را به فلز مبدل می کند . 

نظریه آنتوان لاوازیه

نظریه ای که در رابطه با فلوژیستون است و در باره سوختن ( احتراق ) ، توسط لاووازیه در سال 1777 ، ارائه و در سال 1780 منتشر شد ، که چنین بیان می شود :

سوختن مواد با خارج شدن چیزی به نام فلوژیستون از آنها همراه نیست ، بلکه مفهوم واقعی سوختن مواد ، ترکیب شدن آنها با هوای خالص ( اکسیژن ) است . یعنی سوختن تنها در هوای خالص امکان پذیر است .هوای خالص ( اکسیژن ) ، ترکیبی از ماده آتش یا ماده نور ، یا یک ماده اصلی است . ضمن عمل سوختن یک جسم در هوای خالص ، آن جسم ماده اصلی را از هوای خالص جذب می کند و با آن ترکیب می شود . بر جرمش افزوده می شود و ماده آتش را آزاد می کند که به صورت شعله ، گرما یا نور مشاهده می شود . یعنی در هر سوختن ، مقداری گرما یا نور حاصل می شود ، به بیان دیگر ، در هر سوختن ، هوای خالص تجزیه می شود و مقداری از جرم آن ( ماده اصلی ) کاسته شده ، درست همان مقدار بر جرم ماده ای که می سوزد ، افزوده می شود و به ماده ای به نام اسید مبدل می شود .

لاووازیه با ارائه این نظریه که با واقعیت های تجربی  سازگاری داشت ، خط بطلان بر نظریه فلوژیستون که حدود 100 سال رواج و تداوم داشت کشید و راهی تازه فرا روی پژوهندگان باز کرد . یاد آوری می شود که نظریه سوختن لاووازیه تنها در مورد اکسیژن یا هوای خالص دارای ایراد بوده است . زیرا وی اکسیژن را که یک عنصر واقعی است ، ماده ای مرکب و تجزیه پذیر پنداشت . همچنین وی در این نظریه ، محصول سوختن اجسام را اسید پنداشت که تا اندازه ای اشکال دارد . زیرا این مواد در واقع از دسته اکسیدها هستند که ممکن است خنثی ، اسیدی ، بازی و یا آمفوتر باشند .

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: